Geachte leden van de raad,
Wij bieden u hierbij de Kadernota 2025-2028 aan. In digitale vorm via www.rijssen-holten.nl/rapportages. U vindt in deze kadernota onze ideeën om Rijssen-Holten nog verder te brengen in het kader van de brede welvaart. Hieronder zullen wij u in algemene zin meenemen in onze overwegingen. In de programma’s vindt u de concrete ideeën.
Verzoek raad ‘Wat gaan we niet meer doen’
Vanuit de raad is gevraagd om niet alleen te kijken naar wat we aan nieuwe zaken op gaan pakken maar ook te kijken naar wat we kunnen schrappen aan bestaand beleid. Wij vinden dit een goede en logische gedachte die we ook omarmd hebben. U vindt in de programma’s het resultaat van de inventarisatie op dit punt. De vraag naar scherp omgaan met bestaand beleid maakt regulier onderdeel uit van onze planning & controlcyclus. De structurele opbrengst is € 231.000 structureel, middelen die we weer op een andere wijze kunnen inzetten.
Financiële omstandigheden
Tijdens het schrijven van deze aanbiedingsbrief was er nog geen nieuw kabinet. Daarmee is ook nog geen volledige duidelijkheid over de meerjarige financiële omstandigheden. Wat gebeurt er in de jeugdzorg, welke financieringssystematiek wordt gehanteerd voor de komende jaren, hoe gaat het met de CAO-ontwikkelingen, vragen waarop we nog geen antwoord hebben. Het demissionaire kabinet heeft inmiddels medio april 2024 wel besloten dat de opschalingskorting structureel van tafel gaat maar voor 2025 niet. Als dit doorgaat, levert dit vanaf 2026 meer structureel budget op. De exacte financiële betekenis van dit besluit zal duidelijk worden in de meicirculaire, die ten tijde van het schrijven van deze brief nog niet bekend was. De uitkomsten zullen meegenomen worden naar de begroting 2025.
Ondanks de onzekerheden zijn we erin geslaagd u een meerjarig sluitend perspectief aan te bieden in deze kadernota. Niet zonder slag of stoot. We begonnen bij het proces om te komen tot deze kadernota met een negatief structureel perspectief van € 750.000, en dat was al inclusief de hierboven genoemde opbrengst.
Om meer financiële armslag te creëren moest er dus wel wat gebeuren. Wij hebben dit opgepakt door verschillende acties door te voeren.
Enerzijds is gekeken naar waar nog ‘lucht’ in de begroting zit, dus waar we scherper aan de wind kunnen zeilen, zonder dat daar inhoudelijke keuzes voor gemaakt hoeven te worden. Ons voorzichtige financiële beleid van de afgelopen jaren heeft hier zijn voordeel bewezen. Deze lucht kan vanzelfsprekend maar 1 keer uit de begroting worden gehaald maar het resultaat dat er nu ligt kan vergeleken met hoe het was gekenschetst worden als: van voorzichtig naar verantwoord. Wij durven u dit dan ook zonder meer voor te stellen. Hiermee spelen we ruim 1.1 miljoen structureel vrij en kijken we weer aan tegen een positief structureel perspectief.
Anderzijds hebben we via de directie ook een proces doorlopen waarin in gesprekken met budgethouders gekeken is wat nog meer mogelijk is om anders of minder te doen. Dit hebben we gedaan voor het geval de financiële omstandigheden zodanig blijken dat het nu voorziene ravijnjaar 2026 daadwerkelijk een financieel ravijn wordt. Uiteraard hopen we dat een nieuw kabinet rekening houdt met de veelvuldig via VNG en belangenclubs als de M50 naar voren gebrachte zorgen. We hopen ook dat het kabinet overgaat tot reparatie van de financiële gaten maar dat is nu nog ongewis. De opbrengst van deze gesprekken, die eigenlijk een verdere verdieping van het al eerder genoemde raadsverzoek zijn, zijn hoopvol. Op dit moment hoeft hier nog geen gebruik van te worden gemaakt maar hiermee hebben we invulling geven aan het begrotingsadvies van de VNG (brief van 1 maart 2024). In deze brief wordt geadviseerd om ombuigingen voor te bereiden maar nog niet in gang te zetten voor het geval de 3 miljard korting van 2026 (het financiële ravijn) niet wordt teruggedraaid of verzacht.
We zijn extra kritisch geweest bij het honoreren van nieuwe wensen
Resultaat is dus op dit moment een positief structureel perspectief, na de keuzes die wij gemaakt hebben bij de nieuwe wensen en na aftrek van de noodzakelijke investeringen in bijvoorbeeld software. We zijn hierbij nog meer dan normaliter zeer kritisch geweest in de keuzes om nieuwe zaken op te pakken. We hebben, gezien het financiële perspectief, ook besloten om bepaalde zaken niet door te laten gaan. Bijvoorbeeld op het gebied van onderwijshuisvesting, de herinrichting van het nieuwe Buurt-kindcentrum en een data-warehouse. Ook is zo terughoudend mogelijk omgegaan met personele wensen en andere zaken met structurele lasten, om het structurele perspectief zo weinig mogelijk te belasten. Onder andere omdat we ingezet hebben op het zoveel mogelijk gebruik maken van onze ruime incidentele middelen, schieten we daar wel door de 0-lijn. Hier zal dus wel een reparatie moeten plaatsvinden vanuit de reserve om de verhouding structureel-incidenteel weer gezond te maken. Maar dat levert geen probleem op, ook gezien ons zeer gezonde weerstandsvermogen.
Grenzen aan de groei
In het coalitieakkoord is benoemd dat er grenzen aan de groei van de gemeente zijn en dat er gewerkt gaat worden aan een langetermijnvisie hierop. De discussie hierover hebben we opgepakt, mede naar aanleiding van de regionale Kansenagenda en de inspanningen om te komen tot een Regionale Twentse Investeringsagenda (die nu Regionale Ontwikkel Strategie (ROS) heet)). U bent hierover via een raadsbrief op de hoogte gesteld.
Er zijn grenzen aan onze groei en dit vergt strategische keuzes maar er zijn ook regionale kansen. De te maken keuzes zouden kunnen leiden tot ofwel een actualisatie van de strategische visie (die sowieso voor 2025 op de rol staat) ofwel een geheel nieuwe strategische visie. Dat laatste zou, gezien de zeer snelle ontwikkelingen van de laatste jaren op allerlei gebied ook een serieuze optie kunnen zijn. De strategische visie is een raadsaangelegenheid, waarbij we als college graag in voorbereidende zin een rol willen oppakken.
We gaan voortvarend verder
We zijn inmiddels op de helft van deze ‘regeerperiode’ en hebben geconstateerd dat de realisatie van het coalitieakkoord mooi op schema ligt. Wat niet wil zeggen dat we nu op onze lauweren gaan rusten. Integendeel, we gaan met frisse moed verder met de uitdagingen die op ons afkomen. We hebben enkele ‘extra’ grote klussen als de opvang van vluchtelingen en de vormgeving van de opwek van duurzame energie. Daarnaast een grote 80-jarige herdenking van de Tweede Wereldoorlog op de Canadese Begraafplaats in 2025 en de viering van 25 jaar gemeente Rijssen-Holten per 1 januari 2026. Maar er zijn er ook reguliere zaken als huisvesting van scholen in Rijssen en Holten, de restauratie van het rijksmonument volière bij het Parkgebouw, inzet op cultuureducatie en Holocaustherdenking. We gaan bezig met het parkeren in het centrum Rijssen, we voeren groot onderhoud uit bij de H.W. Jansentunnel en we nemen verdere maatregelen om klimaatadaptief te worden.
Zo zijn er nog verschillende zaken te noemen waar we ons de komende jaren mee bezig gaan houden. We hopen dat ook u als raad hier achter kunt gaan staan om zo verder te bouwen aan een mooi Rijssen-Holten. Met daadkracht, in vertrouwen.
Het college van burgemeester en wethouders