Geachte leden van de raad,
Inleiding
Hierbij bieden we u de programmabegroting 2024 aan. In deze begroting zijn alle voorstellen die u al in de kadernota hebt geaccordeerd, opgenomen. Daarnaast is een aantal actuele inhoudelijke ontwikkelingen opgenomen en is het financieel perspectief aangepast aan de uitkomsten van de meicirculaire en de ontwikkelingen daarna. In deze brief lichten we de genoemde onderdelen kort toe.
We gaan veel zaken oppakken of vervolgen in 2024
We besteden in een programmabegroting veel aandacht aan nieuwe opdrachten die we van u als raad hebben gekregen maar de reguliere taken die we hebben en moeten uitvoeren vormen een veel groter deel van het werk dat de organisatie moet realiseren. Die reguliere taken zijn ook regelmatig aan veranderingen onderhevig en dit betekent nogal wat voor de medewerkers die dit moeten uitvoeren. Denk aan de Omgevingswet, de Wet Kwaliteitsborging Bouw, verscheidene wetten op het gebied van digitalisering, de taken rond klimaatadaptatie en verduurzaming (ook van gemeentelijke gebouwen), Participatiewet (menselijke maat), armoedebestrijding, Integraal Zorg Akoord, enzovoort. Dit zijn voor een groot deel taken die we al hebben maar die op een andere wijze uitgevoerd moeten worden. Daarbij komen nog taken die bij de gemeenten worden neergelegd omdat bijvoorbeeld de Belastingdienst het niet voor elkaar krijgt, zoals de uitbetaling van de energietoeslag. Verder zijn er nieuwe taken als het opzetten van dagvoorzieningen, aanpak laaggeletterdheid, respijtzorg en het opzetten van een betaalbaarheidsfonds sociale koopwoningen, die in 2024 hun beslag moeten krijgen.
Naast deze reguliere taken zijn er ook projecten waar we mee bezig zijn zoals de voorbereiding en bouw van verschillende scholen, de opvang van ontheemden, het hybrideproof maken van het gemeentehuis en de verdere uitvoering van het Masterplan Oosterhof. Tenslotte zijn er nog strategische vraagstukken waar een antwoord op geformuleerd moet worden, zoals de grenzen-aan-de-groei discussie, de voortschrijdende vergrijzing met de problematiek rond passende woningen en zorg, de vraag hoe het platteland vitaal gehouden kan worden en dergelijke.
Veel taken en opgaves, waar we samen de schouders onder zetten.
Financieel perspectief
Het financieel perspectief is ten opzichte van de cijfers die in de kadernota genoemd zijn verbeterd. Na de raadsbrief van 30 juni 2023 is het structurele perspectief met ongeveer 6 ton verbeterd, door mutaties in de rentelasten, uitgangspunten voor lonen en prijzen. Ook het incidenteel perspectief is flink verbeterd. De meicirculaire bevatte gegevens over de structurele ontwikkeling van de algemene uitkering en de nieuwe financieringssystematiek, die opgeteld een negatieve invloed hadden op ons structurele perspectief. Maar door de genoemde ontwikkelingen zijn deze cijfers dus ook al weer achterhaald. Uitgaande van de nu bekende gegevens is het structurele perspectief over 4 jaar € 9 ton. We zitten dus aan de positieve kant van de nullijn, zowel structureel als incidenteel, en kunnen u dus een sluitende (meerjaren)begroting presenteren.
De VNG heeft aangedrongen op een realistische begroting voor met name 2026 en 2027, waarbij het huidige takenpakket, de noodzakelijke investeringen, de inflatie, de stijgende rente, de ambities uit het coalitieakkoord en geschatte mee- en tegenvallers in beeld zijn gebracht. Dat hebben wij gedaan en desondanks blijven we aan de goede kant van de streep. Met dank aan het altijd voorzichtige financiële beleid dat we samen met u steeds hebben gevolgd.
Toch hebben wij zorgen over de cijfers. Er is grote onzekerheid over de economische omstandigheden door alle crises in de wereld, die op landelijk maar ook op lokaal niveau financiële gevolgen zullen hebben. Verder heeft het Rijk besloten de trap-op-trap-af systematiek af te schaffen maar is niet duidelijk gemaakt wat daarvoor terug komt. Daar zit dus een stuk onzekerheid. De Hervormingsagenda Jeugd moet nog worden uitgewerkt. Wat gaat dit betekenen? De opschalingskorting staat nog overeind. Blijft deze staan of draait het Rijk deze (onrechtvaardige) korting terug? Op dit moment loopt er een onderzoek naar reële tarieven WMO en Jeugd. Aanleiding voor dit onderzoek is de verlenging van de contracten, waarbij verzuimd is te onderzoeken of de tarieven nog reëel waren. Het betreft de jaren 2023 en 2024. Er valt een forse tariefstijging te verwachten. Daarnaast loopt er een traject voor nieuwe tarieven jeugdbescherming en -reclassering. Naar verwachting zal ook dit traject een forse stijging van de tarieven laten zien. Zo zijn er nog verschillende onduidelijkheden en vragen over het financiële perspectief op de wat langere termijn. We houden de vinger aan de pols en houden u op de hoogte.
De wereld is in beweging
Rijssen-Holten is geen eiland en heeft op allerlei gebied te maken met andere actoren en omstandigheden die in de wereld rondom ons spelen. Soms ondervinden we daarvan rechtstreeks en direct de gevolgen, denk aan de opvang van ontheemden uit Oekraïne en uit andere gebieden. Soms zijn de gevolgen van wereldwijde problemen wat minder direct maar langzamerhand zichtbaar en voelbaar zoals de gevolgen van de klimaatverandering. We hebben ook te maken met zaken die op zich op afstand spelen, zoals de val van het kabinet (onzekerheid over de gevolgen hiervan voor de gemeenten) en de regelgeving die in Europa bedacht wordt.
Kortom, de complexiteit van de samenleving vraagt om veel inzet en betrokkenheid om alle uitdagingen het hoofd te bieden, van de organisatie, van ons als college maar zeker ook van u als raad. Ook in 2024 gaan we er samen voor, met daadkracht, in vertrouwen.
Burgemeester en wethouders