5. Paragraaf verbonden partijen

Artikel 15
i.    De paragraaf betreffende de verbonden partijen bevat ten minste:
a.    de visie op en de beleidsvoornemens omtrent verbonden partijen;
b.    de lijst van verbonden partijen, die wordt onderverdeeld in:
1.    gemeenschappelijke regelingen;
ii.    vennootschappen en coöperaties;
iii.    stichtingen en verenigingen;
iv.    overige verbonden partijen;
c.    de lijst van verbonden partijen.

2.    In de lijst van verbonden partijen staat ten minste de volgende informatie:
a.    de manier waarop de provincie respectievelijk de gemeente een belang heeft in de verbonden partij en het openbaar belang dat ermee gediend wordt;
b.    het belang dat de provincie onderscheidenlijk de gemeente in de verbonden partij heeft aan het begin en de verwachte omvang aan het einde van het begrotingsjaar;
c.    de verwachte omvang van het eigen vermogen en het vreemd vermogen van de verbonden partij aan het begin en aan het einde van het begrotingsjaar;
d.    de verwachte omvang van het financiële resultaat van de verbonden partij in het begrotingsjaar;
e.    de eventuele risico’s, als bedoeld in artikel 11, eerste lid, onderdeel b, van de verbonden partij voor de financiële positie van de provincie onderscheidenlijk de gemeente.

Verbonden partijen zijn rechtspersonen waarin de gemeente een bestuurlijk en financieel belang heeft. Dat zijn deelnemingen (vennootschappen), gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen.
Onder bestuurlijk belang wordt verstaan: een zetel in het bestuur van een participatie of het hebben van stemrecht. Met financieel belang wordt bedoeld dat de gemeente middelen ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van de verbonden partij en/of als financiële problemen bij de verbonden partij verhaald kunnen worden op de gemeente.
Deze paragraaf is in de begroting opgenomen omdat verbonden partijen vaak beleid uitvoeren dat in principe ook door de gemeente zelf uitgevoerd kan worden. De raad heeft een kaderstellende en controlerende taak op de kernvraag of de doelstellingen van de verbonden partijen nog steeds overeenkomen met de doelstellingen van de gemeente of dat de doelstellingen van de gemeente via de verbonden partijen gerealiseerd kunnen worden.
In het navolgende zijn de verbonden partijen benoemd. Er is ingegaan op de doelstellingen van deze partijen in relatie tot de gemeentelijke doelstellingen op de desbetreffende gebieden en op de beleidsvoornemens en nieuwe ontwikkelingen ten aanzien van de genoemde verbonden partijen. Verder is een aantal financiële gegevens opgenomen, conform het Besluit begroting en verantwoording. Publiek Private Samenwerking-constructies (PPS-constructies) zijn geen verbonden partij. Toch wordt er vanwege het grote belang kort ingegaan op deze constructies binnen de gemeente.

De gemeente Rijssen-Holten kent een aantal partijen waarmee ze bestuurlijk en financieel verbonden is. Dit zijn: SamenTwente (GR), Veiligheidsregio Twente (GR), Stadsbank Oost-Nederland (GR), Bedrijfsvoeringsorganisatie Recreatieschap Twente (GR),  Omgevingsdienst Twente (GR), de Stichting Twenteboard en de Stichting Varietas. Verder zijn enkele partijen genoemd waarmee een aandeelhoudersrelatie bestaat, onder andere de N.V. Bank Nederlandse Gemeenten (BNG). Verder geldt dit ook voor afvalverwerkingsbedrijf Twence B.V., Wadinko, Vitens en Enexis Holding N.V. Hierover is een korte toelichting opgenomen.

Gemeenschappelijke regelingen

SamenTwente
Vestigingsplaats: Enschede
Het openbare belang dat wordt behartigd: 

De GR heeft tot doel, met inachtneming van hetgeen in deze regeling is bepaald, het in zijn rechtsgebied bewaken, beschermen en bevorderen van de gezondheid van en zorg verlenen aan de bevolking of specifieke groepen daarvan. 
Ter verwezenlijking van het genoemde doel behartigt OLG de belangen op de volgende terreinen: 
a. Publieke gezondheid, onder de naam GGD Twente; 
b. Jeugdhulp en maatschappelijke ondersteuning, onder de naam Organisatie voor Zorg en Jeugdhulp Twente (OZJT); 
c. Advies- en meldpunt huiselijk geweld en kindermishandeling, onder de naam Veilig Thuis Twente (VTT).

Het financiële belang van de gemeente in de GR SamenTwente is de verplichte bijdrage gebaseerd op het aantal inwoners. Het betreft hier een nieuwe organisatie die per 8 juli 2021 van start is gegaan. 
De bijdrage van de gemeente Rijssen-Holten voor 2026 bedraagt afgerond € 3.030.000.

In onderstaande tabel staat een overzicht van het eigen vermogen en het vreemd vermogen aan het eind van het begrotingsjaar en de resultaten na bestemming.

Bron: Programmabegroting 2026 Samen Twente en Jaarstukken Samen Twente 2024

Bedrijfsorganisatie Recreatieschap Twente
De Bedrijfsorganisatie Recreatieschap Twente is een Gemeenschappelijke Regeling die de volgende belangen behartigt:

Recreatieschap Twente heeft tot doel, met inachtneming van hetgeen in deze regeling is bepaald, het bevorderen van een evenwichtige ontwikkeling van recreatieve voorzieningen in zijn rechtsgebied. Daartoe heeft het de volgende taken:
1. Recreatieve voorzieningen: 
a. bevordering van totstandkoming en instandhouding van publieke recreatieve/toeristische infrastructuur in Twente; 
b. aanleg, onderhoud en beheer van publieke recreatieve/toeristische voorzieningen die hetzij op zichzelf, hetzij in routeverband, hetzij door opname in arrangementen, een bovenlokaal karakter hebben.
2. Overig: 
a. het oprichten van onderscheidenlijk deelnemen in stichtingen, maatschappen, vennootschappen, verenigingen, coöperaties en onderlinge waarborgmaatschappijen, voor zover dit betreft de taken en bevoegdheden als bedoeld onder 1.
De bijdrage van de gemeente Rijssen-Holten bedraagt voor 2026 afgerond € 259.000.

In onderstaande tabel staat een overzicht van het eigen vermogen en het vreemd vermogen aan het eind van het begrotingsjaar en de resultaten na bestemming.

Bron: Programmabegroting 2026 Recreatieschap Twente en jaarstukken Recreatieschap Twente 2024

Veiligheidsregio Twente (VRT)
Het openbare belang dat wordt behartigd: de verantwoordelijkheid van de veiligheidsregio betreft ten eerste de wettelijk verplichte rampenbestrijding en crisisbeheersing. Hiertoe behoren ook terrorisme en epidemieën als gevolg van A-infectieziekten. Ten tweede heeft het bestuur van de VRT een verantwoordelijkheid voor de fysieke veiligheid zoals brand, ongevallen met gevaarlijke stoffen en de veiligheid en gezondheid tijdens grote evenementen. Tenslotte is het bestuur verantwoordelijk voor het goed functioneren van een meldkamer.

De bijdrage van de gemeente Rijssen-Holten voor 2026 bedraagt afgerond € 2.995.000.

In onderstaande tabel staat een overzicht van het eigen vermogen en het vreemd vermogen aan het eind van het begrotingsjaar en de resultaten na bestemming.

Bron Programmabegroting 2026 VRT en Jaarstukken 2024 VRT. 

Omgevingsdienst Twente
Op grond van artikel 13.12. Omgevingsbesluit is de verplichting voorgeschreven om milieutaken door een Omgevingsdienst uit te laten voeren. De Omgevingsdienst Twente (OD Twente) is in 2019 gestart en behandeld de milieutaken van de 14 Twentse gemeenten en de Provincie Overijssel. De OD Twente heeft tot doel het behartigen van de individuele en gezamenlijke belangen van de deelnemers op het gebied van advisering, beschikkingen, toezicht en naleving van milieuvoorschriften en aanvullende taken en bevoegdheden welke zijn gemandateerd. Daarbij staan de wettelijke eisen van kwaliteit, effectiviteit, robuustheid en uitvoering van de overgedragen Vergunningverlening, Toezicht en Handhaving (VTH)-taken centraal.

De bijdrage van de gemeente Rijssen-Holten voor 2026 bedraagt afgerond € 1.095.000.

In onderstaande tabel staat een overzicht van het eigen vermogen en het vreemd vermogen aan het eind van het begrotingsjaar en de resultaten na bestemming.

Bron: Ontwerp programmabegroting 2026 ODT en jaarstukken 2024 ODT. 

Stadsbank Oost Nederland
Het openbare belang dat wordt behartigd: De bank (oorspronkelijke naam: Intergemeentelijke Kredietbank) is een kredietbank als bedoeld in artikel 6 van de Wet op het consumentenkrediet. De Stadsbank heeft tot doel om vanuit bedrijfseconomische en maatschappelijke optiek een verantwoord pakket van (financiële) dienstverlening aan te bieden aan de ingezetenen van haar rechtsgebied. Het gaat hier om deelnemen aan krediettransacties, budgetbeheer, bewindvoering en dergelijke. Er zijn geen veranderingen die zich hebben voorgedaan gedurende het begrotingsjaar in het belang dat de gemeente heeft in de verbonden partij.

In onderstaande tabel staat een overzicht van het eigen vermogen en het vreemd vermogen aan het eind van het begrotingsjaar en de resultaten na bestemming.

Bron: Primitieve begroting 2026 Stadsbank Oost NL en jaarcijfers 2024 Stadsbank Oost NL.

Stichting Varietas
Varietas is een organisatie met 27 basisscholen (32 onderwijslocaties) in Deventer, Joppe, Rijssen-Holten, Hellendoorn, Wierden, Almelo en Twenterand. De scholen zijn openbaar, Interconfessioneel, neutraal, Katholiek of Protestants-Christelijk. Het besturingsmodel is zodanig ingericht dat er sprake is van een functionele scheiding van bestuur en toezicht. Het bevoegd gezag van Varietas is statutair gevestigd te Deventer. Het College van Bestuur (CvB) bepaalt het beleid en is eindverantwoordelijk op grond van de wet. De Raad van Toezicht (RvT) houdt toezicht in brede zin, keurt de begroting goed en
stelt de jaarrekening vast. Het bestuurskantoor is gevestigd te Deventer.
De gemeenten van de betrokken openbare scholen zijn extern toezichthouder (voor zover het openbaar onderwijs betreft). Dit externe toezicht wordt gecoördineerd door de Coördinatiecommissie Gemeentelijk Toezicht, bestaande uit de portefeuillehouders onderwijs van de deelnemende gemeenten.
De leden van het College van Bestuur en de Raad van Toezicht worden benoemd door de Raad van Toezicht. Afhankelijk van de omvang van de Raad van Toezicht worden een of twee leden van de Raad van Toezicht benoemd na goedkeuring door de raden van de deelnemende gemeenten. Over begroting en jaarverslag wordt jaarlijks overleg gevoerd met de raden van de deelnemende gemeenten. De gemeenteraden zijn bevoegd in te grijpen in het bestuur als er sprake is van ernstige taakverwaarlozing voor zover het openbaar onderwijs betreft. Wijziging van de statuten is onderworpen aan de goedkeuring van de gemeenteraden.

In onderstaande tabel staat een overzicht van het eigen vermogen en het vreemd vermogen aan het eind van het begrotingsjaar en de resultaten na bestemming.

Bron Varietas Meerjarenbegroting 2025-2028  en Varietas jaarverslag 2024

Stichting Twenteboard

De stichting heeft ten doel de sociaaleconomische structuur in Twente te versterken om daarmee de economische slagkracht van de regio Twente verder te ontwikkelen en regionale groeikansen te benutten door het bepalen van de economische strategie en het richting geven aan investeringen die aansluiten bij de koers van Twente. Daarin is een economische agenda leidend, die inzet op regionale kansrijke, meerjarige projecten en programma’s. 
De stichting streeft deze doelstelling na door: 
a. het - samen met de partners in de Triple Helix (zijnde overheid, bedrijfsleven en kennis- en onderwijsinstellingen) formuleren van de strategie die moet leiden tot het realiseren van de doelstelling; 
b. het organiseren van de governance op de uitvoering van de strategie; 
c. het in hechte samenwerking met het bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen en overheden: 
- creëren van een continuüm voor economische en maatschappelijke ontwikkeling; 
- creëren van evenwicht op de arbeidsmarkt, de stimulering van innovatie door het vermarkten van toegepaste kennis, de vermindering van conjunctuurgevoeligheid door diversificatie; 
- versterken van zichtbaarheid en reputatie; 
- verrichten van belangenbehartiging; - branding en marketing van Twente; 
- vergroten imago van Twente; 
- realiseren van de uitvoering van de Regio Deal; 
- creëren van een stimulerend internationaal vestigingsklimaat teneinde duurzaam succesvol te concurreren; 
- opstellen en doen uitvoeren investeringsprogramma’s; 
- versterken van de mobiliteit en het verbeteren van de bereikbaarheid; 
- excelleren als Europese regio waarin innovatie de motor is voor duurzame economische en maatschappelijke ontwikkelingen; 
d. het realiseren van allianties met o.m. de provinciale overheid, het Rijk, de Europese Unie (EU) en andere (semi)overheden die bijdragen aan de doelstelling van de stichting; en voorts al hetgeen met een en ander rechtstreeks of zijdelings verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn, in de ruimste zin van het woord.

De begrote gemeentelijke bijdrage voor 2026 bedraagt € 420.000. 

Coalitions of the willing

Binnen Twente zijn ook enkele samenwerkingen die voorheen binnen de Regio Twente waren georganiseerd. Het gaat dan onder andere om de samenwerking op het gebied van de RES, MDA, Mobiliteit, Twentse Kracht, Arbeidsmarktregio en Twenteraad. Deze vormen van samenwerking hebben geen formele status als gemeenschappelijke regeling maar er ligt meestal wel een bestuursovereenkomst aan ten grondslag. Tenslotte is er ook nog de (sub)regionale samenwerking op het gebied van de salarisadministratie.

PPS-constructies

Bedrijventerrein Enter-Rijssen ‘De Elsmoat’
De gemeente Rijssen-Holten is samen met de gemeente Wierden bezig met de ontwikkeling van een nieuw industrieterrein. De eerste fase, met ongeveer 12 hectare netto uitgeefbaar terrein, is inmiddels uitgegeven. De tweede fase van het plan, eveneens ongeveer 12 hectare groot, betreft een private ontwikkeling. Beide gemeenten nemen ieder voor 50% deel in de grondexploitatie. De afspraken over de ontwikkeling zijn vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst. De Elsmoat is gereed met uitzondering van een aantal kleine afrondingszaken. Deze laatste afrondingszaken zal de gemeente Wierden oppakken en dat zal vastgelegd worden in vaststellingsovereenkomst waardoor wij de ontwikkeling financieel kunnen afsluiten in 2025.
 
Realisering plangebied Opbroek Noord
Voor de uitbreiding in het Opbroek is in het plangebied Opbroek Noord een samenwerkingsovereenkomst gesloten met een projectontwikkelaar. Het plan omvat de bouw van 106 woningen. Deze woningen worden gerealiseerd in 2022 en 2023. Inmiddels is het plan bijna woonrijp. De laatste en klinkerwegen worden aangelegd ten tijde van schrijven. In het najaar van 2025 wordt het laatste groen aangebracht.  Eind 2025 kan dit plan worden afgesloten.  Het plan wordt ontwikkeld met een risicoverdeling van 50% voor de gemeente en 50% voor de ontwikkelaar. Eind 2025 zal het project financieel worden afgesloten, de SOK zal worden opgeheven. 
 
Uitwerking plangebied Opbroek Oost
Voor de uitwerking in het Opbroek is in het plangebied Opbroek Oost een samenwerkingsovereenkomst gesloten met een ontwikkelaar. Beoogd is de realisatie van circa 600 woningen in het gehele plangebied Opbroek Oost. Het omgevingsplan was in mei 2024 onherroepelijk.  Fase 1, 4 en 5 worden ontwikkeld met een risicoverdeling van 50% voor de gemeente en 50% voor de ontwikkelaar. In deze PPS samenwerking moeten circa 350 woningen gerealiseerd worden. Voor voorgenoemde ontwikkeling is inmiddels een SOK afgesloten. In Fase 1 en 5 zijn de woningen momenteel in aanbouw. Na afronding van de bouw worden deze fases woonrijp gemaakt. Voor fase 2 en 3 beogen we een zelfrealisatiemodel van een drietal ontwikkelaars mogelijk is, hiervoor is al akkoord op hoofdlijnen gesloten. De anterieure overeenkomst voor de zelfrealisatie is in de maak. De drietal ontwikkelaars moeten circa 250 woningen realiseren in fase 2 en 3.

Gemeente als aandeelhouder
Aandelenbezit door de overheid is de laatste jaren een landelijk onderwerp van discussie, mede naar aanleiding van overnames van nutsbedrijven als Essent en Nuon. 

N.V. Bank Nederlandse Gemeenten
Aantal aandelen gemeente Rijssen-Holten: 304.746 (0,54% van het totaal)
Nominale waarde per aandeel: € 2,50

Bron: BNG jaarverslag 2024

Twence B.V. (Holding)
Aantal aandelen gemeente Rijssen-Holten: 36.992 (4,46% van het totaal)
Nominale waarde per aandeel: € 1,00

Bron: Twence Holding jaarverslag 2024

Er wordt onderzocht of de aandelen Twence verkocht kunnen worden. 

Vitens N.V.
Aantal aandelen gemeente Rijssen-Holten: 41.696 (0,72% van het totaal)
Nominale waarde per aandeel: € 1,00

Bron: Jaarcijfers Vitens 2024

Wadinko N.V.
Aantal aandelen gemeente Rijssen-Holten: 90
Nominale waarde per aandeel: € 100,00

Bron: jaarcijfers Wadinko 2024

Ontstaan uit de verkoop van Essent
Aantal aandelen gemeente Rijssen-Holten: 64.662
Nominale waarde per aandeel: € 1 (oude waarde Essent)

Enexis Holding NV

Bron: jaarstukken Enexis 2024