Geachte leden van de raad,
Voor u ligt de programmabegroting 2026. Dit is een begroting voor een verkiezingsjaar. Normaal zou dit een beleidsarme begroting zijn. Toch gebeurt er veel. In deze brief zetten wij de belangrijkste ontwikkelingen op een rij.
Er staan grote ontwikkelingen op stapel
Wij zijn er voor inwoners, organisaties en bedrijven. Daarom staat goede dienstverlening hoog op de agenda. We investeren in dat kader de komende tijd veel in digitalisering en informatisering. Denk aan kunstmatige intelligentie, data gedreven werken en digitale veiligheid. Tegelijk houden we rekening met inwoners die (nog) niet digitaal vaardig zijn.
Ook woningbouw krijgt veel aandacht. We bouwen nieuwe woningen en onderzoeken hoe we in de toekomst voldoende passende woningen kunnen realiseren. Het position paper, met als eerste uitwerking de bestuursopdracht over de spoorzones vanuit de gedachte van kwalitatieve groei, is de eerste stap daarin. Ook bedrijventerreinen horen bij dit traject.
Verder bereiden we de bouw van de nieuwe Waerdenborch voor. Ook ontwikkelingen rond de sportaccommodaties werken we verder uit op basis van het onderzoek van een extern adviesbureau. De uitvoering van het masterplan Oosterhof vordert. Voor recreatie en toerisme werken we aan beschermen, bevorderen, benutten en faciliteren. Daarnaast staan er maatregelen rond mobiliteit, duurzaamheid en klimaatadaptatie op het programma.
We willen veel doen, factoren als tekort aan personeel, stikstof en netcongestie kunnen voor vertraging zorgen. Deze problemen spelen zowel bij onze organisatie als bij aannemers.
Het financieel perspectief is sterk verbeterd
Onze gemeente staat er financieel goed voor. We hebben stevige reserves in relatie tot onze risico's en een gezond structureel en incidenteel perspectief. In juli leek er door aangenomen amendementen weinig structureel perspectief over te blijven. Inmiddels is dit flink verbeterd, vooral door renteontwikkelingen en loon- en prijscompensatie. In het onderdeel ‘Ontwikkelingen financieel perspectief van begroting 2025 naar begroting 2026’ worden deze mutaties verder toegelicht.
Op Prinsjesdag is de septembercirculaire 2025 verschenen met de nieuwste informatie voor de algemene uitkering gebaseerd op de Miljoenennota van het Rijk.
Het financieel effect van deze circulaire is voor onze gemeente per saldo nagenoeg nihil. Binnen de jaren is wel sprake van een lichte verschuiving. Dit effect wordt op een later tijdstip verwerkt en is niet meegenomen in de voorliggende begroting.
In het perspectief is zichtbaar dat het ‘ravijnjaar’ 2026 verschoven is naar 2028. Wij komen daardoor niet in de rode cijfers. Dat geeft ons ruimte om verder te werken aan onze plannen.
We werken aan een nieuwe strategische agenda
Volgens afspraak met het presidium komt er een nieuwe strategische visie. Omdat 2026 een verkiezingsjaar is, volgt ook een nieuw coalitie- of raadsakkoord. Daarin staan de lijnen voor de lange en middellange termijn.
Deze lijnen werken we uit in de P&C-cyclus. In 2026 maken we geen kadernota. Het coalitie- of raadsakkoord verwerken we rechtstreeks in de programmabegroting 2027. Uw raad gaat hierbij over het ‘wat’, het college over het ‘hoe’.
Tot slot
De situatie in Den Haag is onzeker. Er moet opnieuw een kabinet worden gevormd. Dat leidt tot stilstand bij landelijke programma’s, vooral bij gevoelige thema’s. Gemeenten merken dat direct. Uitstel van beslissingen en financiering belemmert woningbouw, jeugdzorg, energietransitie en armoedebestrijding. Ook dossiers als stikstof en asielopvang zijn onzeker.
Gemeenten zijn sterk afhankelijk van landelijke middelen. Uitstel van afspraken, bijvoorbeeld over jeugdzorg, maakt begrotingsplanning lastig. Ondanks deze onzekerheden gaan wij samen met u als kadersteller, ook in 2026 verder met het voortvarend besturen van onze mooie gemeente.
Het college van burgemeester en wethouders